اثر تنش کم¬آبی بر خصوصیات مورفولوژیک ریشه در ارقام کنجد

به‌منظور بررسی تأثیر تنش آبی بر خصوصیات مورفولوژیکی ریشه کنجد، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی پارس آباد در استان اردبیل اجرا گردید. در این آزمایش آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح (50، 75 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و ده رقم کنجد به عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه نیاز آبی کنجد از نرم افزار CROPWAT (روش پنمن-­­­مانتیث) مطابق روش فائو-56 استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که بین ارقام و رژیم‌های آبیاری از نظرخصوصیات ریشه اختلاف معنی­دار وجود دارد. اثر متقابل آبیاری در رقم نیز در اکثر صفات معنی­دار شد. همچنین، مقایسه میانگین­ها نشان داد که با اعمال تنش خشکی، قطر، حجم، سطح، وزن تر و خشک ریشه در رقم­های مورد مطالعه کاهش یافت. در این تحقیق اختلاف ارقام از نظر سیستم ریشه، قابل ملاحظه بود که باید در به­نژادی کنجد برای مقاومت به خشکی، صفات ریشه مورد استفاده قرار گیرد. گروه­بندی ارقام نشان داد که ارقام کرج 1 و اولتان با داشتن سیستم ریشه مطلوب متحمل به تنش کم­آبی بودند. ارقام هندی 14 و یلو وایت سیستم ریشه­ای ضعیف­تری داشتند. از نسل­های حاصل از  تلاقی ارقام متحمل و حساس می­توان به‌منظور تولید جمعیت­های در حال تفرق برای مطالعات ژنتیکی و مولکولی استفاده نمود.